• Polityka prywatności
  • Prenumerata
  • Regulamin
  • Kontakt
  • Zaloguj się
Sztuka Wyboru
Sztuka Wyboru
  • Forum
  • Inspiracje
  • Styl bycia
    • Dobre maniery
    • Mowa ciała
    • Kultura języka
    • Punkt widzenia
  • Wygląd
    • Wizerunek
    • Garderoba
    • Kosmetyka
    • Akcesoria & Dodatki
  • Intelekt & Emocje
    • Związek
    • Kultura & Sztuka
    • Wychowanie
    • Spotkania & Rozmowy
  • Styl życia
    • Przyjęcia & Kulinaria
    • Samochód
    • Zarządzanie domem
    • Praca & Biznes
  • Galeria

Precedencja

By Hal Kozłowska • 6 czerwca 2021 • Dobre maniery, Styl bycia, Teksty otwarte

Precedencja, to inaczej pierwszeństwo. Łacińskie słowo praecedentia oznacza: to, co poprzedza. W stylu życia opartym na konkretnych zasadach, precedencja jest bardzo istotnym jego elementem. Można dywagować o tym, czy jest ona ważna we współczesnym życiu towarzyskim, lecz nie ma wątpliwości, co do tego, że wciąż obowiązuje w życiu zawodowym, szczególnie w sferach biznesu.

Art de vivre

Jeśli chodzi o życie towarzyskie i ogólnie o sferę publiczną, precedencja może być dla nas, ludzi zafascynowanych savoir-vivre’m, niejako wyrazem elegancji, czyli dbałości o estetykę form w relacjach międzyludzkich; czymś w rodzaju art de vivre.   

Hierarchie

W świecie przedwojennym, czyli silnie zhierarchizowanym, znajomość zasad precedencji była czymś oczywistym i absolutnie podstawowym.

Była tak silnie wrośnięta w pejzaż społeczny, że pomyłkę przy kolejności przedstawiania osób lub usadzania gości przy stole można było uznać za obrazę uczuć i godności osobistej.

Dzisiaj te czasy mamy już szczęśliwie za sobą, a każdy przyzwoity człowiek, nawet piastujący wysokie stanowiska czy godności społeczne, w razie czyjejś pomyłki odnośnie do swojej osoby powie raczej: „Proszę się tymi formalnościami w ogóle nie przejmować”, niż okaże niezadowolenie.

I to właśnie będzie świadczyło o jego niezmiernie wysokiej klasie w stylu bycia i obycia towarzyskiego.

Kategoria estetyczna

Po co więc właściwie potrzebna jest nam znajomość tych zasad, skoro czasy, w których żyjemy spłaszczyły hierarchie; w większości sytuacji szybko przechodzimy „na ty”, a przy stole każdy zasiada gdzie chce?

Otóż zauważmy, że jest tu do pozyskania pewna wartość estetyczna, która wprowadzona do świata bez obowiązujących oficjalnych, prawnych hierarchii (na przykład z tytułu urodzenia), może w gruncie rzeczy dopiero teraz wybrzmieć czysto, czyli w sposób autentyczny oddać szacunek temu, komu wręczymy przysłowiową palmę pierwszeństwa.  

Warto więc przyswoić zasady „kto przed kim” i stosować je zarówno w zwyczajowej formie, zgodnie ze sztuką, a także w przypadku, kiedy chcemy według własnej inwencji kogoś szczególnie wyróżnić, uhonorować.

Precedencja a partnerstwo

Wydaje mi się, że w dużej mierze problem z precedencją wynika w faktu, że mamy kłopot z odniesieniem jej do partnerstwa. 

Powiedzmy sobie otwarcie, że to rzeczywiście nie jest łatwe, bo wymaga pewnej umiejętności odczytywania kontekstów oraz rozróżniania porządków: estetycznego, moralnego, poznawczego.  Współcześnie należy – moim zdaniem – uznać precedencję za element kategorii estetycznej, a nie moralnej. 

Kategorią moralną jest natomiast partnerstwo, dla którego fundamentem jest świadomość, że wszyscy ludzie są równi i mają swoją niezbywalną godność wynikającą z samego faktu bycia człowiekiem (bo wszyscy, niezależnie od swoich statusów, tak samo się rodzimy i tak samo umieramy).  

Dlatego wydaje mi się, że ważna jest tu rola rodziców oraz nauczycieli jako, nazwijmy to, influencerów kultury, wyrażająca się w prostych słowach: „Bądźmy uprzejmi dla siebie nawzajem, szanujmy innych”, na każdym właściwie etapie wychowywania i nauczania.

Warto uczyć szacunku poprzez przykład, okazując dzieciom/młodzieży szacunek, zrozumienie, zainteresowanie, zaufanie, życzliwość, a także udzielając im pierwszeństwa w różnych sytuacjach, tak by młodzi ludzie mogli odczuć wagę tego „przywileju” i to, że warto i miło jest „oddawać” go (oddawać szacunek) innym.

Segregacja vs integracja

Mam też jednak pewną refleksję, a mianowicie, że wśród dzieci i młodszych nastolatków nie powinno się wprowadzać precedencji ze względu na płeć, sprowadzającej się do komunikatu: „Dziewczynki ustawiają się z przodu, bo mają pierwszeństwo” (zasłyszane w przedszkolu). 

Sądzę, że to banalizacja prowadząca do segregacji (mentalnej), podczas gdy w tym wieku najważniejsza jest integracja, czyli mieszanie się oraz wzajemne poznawanie siebie na bazie wzajemnych różnic i podobieństw, co w efekcie pozwala zrozumieć, czym jest partnerstwo i wzajemne uzupełnianie się różnych potencjałów. 

Wydaje mi się, że precedencja, jako coś, co estetyzuje relacje damsko-męskie, może być natomiast bardzo interesująca dla nastolatków, które zaczynają łączyć się w pary i poszukują odpowiednich środków wyrazu dla okazania swoich świeżych uczuć.

Punkty odniesienia

Punkty odniesienia są bardzo ważne, ponieważ to za ich pomocą określamy położenie czegoś względem czegoś innego.

Można więc powiedzieć, parafrazując myśl Dejana Sudjica z „Języka rzeczy”, że nie istniejemy w próżni i wszyscy jesteśmy elementami złożonej choreografii interakcji.

Precedencja pomaga podejmować takie właśnie konwencjonalne interakcje społeczne, estetyzując przy tym przestrzeń międzyludzką.

Zauważmy, że pomimo tego, iż w swoich środowiskach przeważnie funkcjonujemy na równych, partnerskich zasadach (mam nadzieję, że tak jest), rzadko zdarza się, by na przykład przy inicjowaniu powitania czy przy przedstawianiu się obie strony wyciągały do siebie dłonie równocześnie.

Ktoś zazwyczaj wychodzi z inicjatywą, jest pierwszy, robi to wcześniej.

Ktoś inicjuje, ktoś odpowiada.

A zdarza się też, wcale nierzadko, że nikt nie wychodzi z inicjatywą, ponieważ obie strony mają wątpliwości, czy w danej sytuacji można/powinno się/czy to wypada…

Dlatego warto wiedzieć, że konwencja zakłada pierwszeństwo:

(najważniejsze)

  1. matki przed wszystkimi,
  2. starszego przed młodszym,
  3. kobiety przed mężczyzną,

(następne)

4. szefa przed pracownikiem,

5. mistrza przed uczniem,

6. gościa przed gospodarzem,

7. pieszego przed jadącym samochodem, rowerem itp.,

8. stojącego przed idącym,

9. pary przed pojedynczą osobą.

Oznacza to, że osoba, która ma pierwszeństwo (dot. zasadniczo punktów od 1 do 6) wyciąga jako pierwsza dłoń przy powitaniu, ale uwaga! – to tej osobie przedstawiamy innych lub przedstawiamy się sami.

Innymi słowy: osoba, która ma pierwszeństwo winna dowiedzieć się pierwsza, z kim ma do czynienia.  

 * * *

Pomysł na niniejszy wpis przyszedł mi do głowy pod wpływem rozmowy, która wywiązała się w komentarzach kilka tygodni temu. Przytaczam ją tutaj, ponieważ wydaje mi się ciekawa i może być swego rodzaju podsumowaniem dzisiejszego tematu. 

E: Kto pierwszy pozdrawia: kobieta 50+ , która przechodzi ulicą obok stojącego 30-latka (kolegi jej syna) czy młody mężczyzna?

Hal: W poszczególnych sytuacjach schemat (idący pozdrawia stojącego) ma zastosowanie wówczas, kiedy w danej sytuacji uczestniczą osoby równe walorami stanowiącymi tzw. priorytety. W etykiecie priorytet ma wiek, a następnie płeć. Dlatego w przytoczonej sytuacji to stojący młody mężczyzna pozdrawia idącą starszą od niego kobietę.

E: A jeśli ten młody mężczyzna jest przełożonym idącej kobiety?

R: Jeżeli byłoby to w sytuacji i przestrzeni zawodowej to mężczyzna ten jest wyższy rangą tym niemniej uważam, że ze względu na różnicę wieku oraz fakt, że zna panią również nieformalnie, o jego klasie świadczyłoby gdyby to on pozdrowił panią.
Na ulicy pani jest wyżej rangą.

Hal: Potwierdzam to, co napisała R. W ogóle warto w sytuacjach niejasnych, nieoczywistych przyjmować zasadę życzliwości i czegoś, co nazywam dystansem do swojego ego. Dobremu i szanowanemu szefowi w niczym nie umniejszy fakt, że pierwszy ukłoni się starszej pracownicy. Mam nawet wrażenie, że przeciwnie – doda to takiemu szefowi mocy.

E: Jeszcze jedna sytuacja. Studentka z rodzicami spotyka na wycieczce w górach swojego profesora. Kogo komu powinna przedstawić?

Hal: Zasadniczo w savoir-vivre matka ma pierwszeństwo przed wszystkimi, nawet prezydentem; dodatkowo para ma pierwszeństwo przed pojedynczą osobą. Dlatego ja chyba przedstawiłabym rodzicom profesora (dodatkowym aspektem jest tu teren neutralny i sytuacja swobodna), korzystając z narzędzia jakim jest honoryfikatywność: Panie profesorze, czy pozwoli pan, że przedstawię pana moim rodzicom? Sądzę, że można to rozwiązanie potraktować jako dyplomatyczną zasadę sytości wilka i całości owcy…

Pozdrawiam ♥

Fot. Kadr z filmu “Wojna domowa”, ang. Easy Virtue – brytyjski film z 2008 roku w reżyserii Stephana Elliotta. Warto obejrzeć z uwagi na aparycję i stroje Jessicy Biel jako Larity Huntington (na zdjęciu). 

GALERIA WYROBÓW GATUNKOWYCH

<
Akcesoria

TARANKO

Buty

VANESSA

Buty

VANESSA

Delikatesy

E.WEDEL

Wnętrza

HEFRA

Wnętrza

LAPOMME

Biżuteria

ORSKA

Wnętrza

DONDE

>
Przejdź do galerii
hierarchiainterakcjekonwencjapierwszeństwoprecedencjapunkt odniesieniarelacjesfera publicznasztuka dla sztukiwartość estetycznażycie towarzyskie
Zaproszenia. Czy pary są nierozłączne oraz dlaczego nie warto się tłumaczyć?
Różne style bycia, czyli takt vs poufałość.

To może Cię również zainteresować

  • SOS: drugi ślub i wesele a forma zapraszania gości. Czy podejść do tego jak gdyby nigdy nic?

  • Jakich dobrych manier nam dzisiaj potrzeba?

  • Czy savoir-vivre to sztuka dla sztuki, czyli jak się zachować w centrach handlowych?

  • Jak mówić uprzejmie?

W komentowaniu obowiązują dobre maniery.

Ozncza to, że rozmawiamy o wszystkim,
a nawet prowadzimy spory, lecz zawsze
z poszanowaniem zasad kulturalnej komunikacji.

W komentarzach nie umieszczamy linków.

MAGAZYN SZTUKA WYBORU

Z ŻYCIA REDAKCJI

Witkacy w Muzeum Historii Katowic. Rzutem na taśm Witkacy w Muzeum Historii Katowic. Rzutem na taśmę zdążyłam obejrzeć wystawę 50 znakomitych portretów pochodzących z dawnej kolekcji Teodora Białynickiego-Biruli, rysowanych przez Witkacego dla przyjaciół, głównie pod wpływem środków psychoaktywnych. Teodor B-B był nie tylko przyjacielem, ale także medykiem, który nadzorował eksperymenty narkotykowe artysty, a Witkacy na na obrazach notował środki przyjęte w trakcie pracy twórczej. Taki klimat epoki ⏳
(+ fragment wiersza W. „Do przyjaciół lekarzy")
Na Sztuce Wyboru na ten tydzień nowy wpis o tym, Na Sztuce Wyboru na ten tydzień nowy wpis o tym, jak nosić torebkę i ciekawe spostrzeżenia w komentarzach, zachęcam, link w bio ❤ 
Temat ilustruję dużą ilością zdjęć, szczególnie od @ralphlauren. Tutaj, oprócz torebek, warto zwrócić uwagę na poszetkę oraz buty na obcasie do spodni - że nie są to stereotypowe szpilki. Miłego dnia 🍀
Miłego poniedziałku wszystkim🍀🌼⚘️ Miłego poniedziałku wszystkim🍀🌼⚘️
Historia o mechanizmach rządzących mediami, ubra Historia o mechanizmach rządzących mediami, ubrana w dziewiętnastowieczny kostium i opowiedziana z balzakowską przenikliwością. Świetny film. 
"Stracone złudzenia", reż. Xavier Giannoli
Tu jest bardzo smaczne jedzonko, a i piesek dostał coś na ząbek ❤️
Na szlaku widokowym Sokola Perć Na szlaku widokowym Sokola Perć
Jestem zachwycona Parkiem Górnym ❤️ Park znaj Jestem zachwycona Parkiem Górnym ❤️ Park znajduje się na wzniesieniu i góruje nad miastem, stąd jego nazwa. Elegancja odrestaurowanych willi z początku XX. wieku uruchamia wyobraźnię: śmietanka towarzyska zjeżdża tu, by leczyć górne drogi oddechowe, ale też oddawać się rozrywkom i odbywać górskie wycieczki.
Czyń życie pysznym 😁 Czyń życie pysznym 😁
Detal elewacji - pijalnia wód leczniczych w domu Detal elewacji - pijalnia wód leczniczych w domu wybudowanym w 1863 r. przez Józefa Szalaya, twórcę uzdrowiska.
Wyświetl więcej... Obserwuj profil

Klub myśli otwartej

Znajdź to, czego szukasz

Ostatnie wpisy na forum

Urodziny dzieckaprzez WerkaWRowery Electra są wyposażone w wysokiej jakości komponenty, takie … Czytaj więcej14 godzin temu
Prezent urodzinowy dla kobietyprzez Maryśa21Koleżanka lubi chodzić w zwiewnych sukienkach i lekko prześwitują … Czytaj więcej2 dni temu
Szukam prezentu dla mamyprzez Maryśa21Moja mam bardzo lubi piżamy z jedwabiu wiskozowego więc jej kupiła … Czytaj więcej2 dni temu
Bieliznaprzez Maryśa21Lubię wieczorem nosić szlafrok długi z kapturem zaszyć się z ul … Czytaj więcej2 dni temu
Jak sie ubieracieprzez Maryśa21Ja lubię nosić luźne t-shirty bawełniane ponieważ lubię sportow … Czytaj więcej2 dni temu

MADE WITH AT MY HOME

© 2018 Halina Kozlowska, Inc. All rights reserved.